Borów – minerały

BORÓW KOŁO JAWORA

mgr Piotr Gut
Można znaleźć: piryt, granaty, stilbit, strzegomit,kalcyt, kwarc, mikroklin, molibdenit, chalkopiryt, fluoryt, amazonit.


Borów koło JaworaBorów to niewielka dolnośląska wioska znajdująca się 8 km na SE od Jawora, w kierunku Dobromierza. W jej pobliżu znajduje się kilka dużych łomów granitu. Jednym z ciekawszych jest największy z nich – łom numer 14, należący do „Borowskich Kopalni Granitu”. Wyrobisko znajduje się ok. 500 m na NE od miejscowości. Główną odsłaniającą się w nim skałą jest granit nierównoziarnisty, rzadziej gruboziarnisty. W SW ścianie łomu spotyka się enklawy skał bardziej zasadowych od granitu, o ciemnej barwie i średnicy dochodzącej do kilkudziesięciu centymetrów. Często występują tu również żyły kwarcowe, aplitowe, aplitowo – pegmatytowe, oraz druzy pegmatytowe.
Żyły aplitowo – pegmatytowe charakteryzują się przebiegiem o kierunku NNW – SSE, lub NW – SE oraz stromym, wręcz pionowym upadem. Na pograniczu żył i granitu często pojawiają się 3-5 centymetrowe żyłki masywnego fluorytu. W żyłach aplitowo – pegmatytowych spotyka się niekiedy ładne kryształy granatów, pirytu, molibdenitu, czy skupienia fluorytu.
Granaty, dość rzadkie występują jako automorficzne kryształy o barwie czerwonej, spotykano tu nawet osobniki osiągające niekiedy 1,5 cm średnicy. Fluoryt występuje niekiedy jako większe nagromadzenia. Najczęściej spotyka się ciemnofioletowe masy tego minerału poprzerastane kremowym skaleniem i przeźroczystym kwarcem. Pojedyncze kryształy fluorytu są tu rzadko spotykane. Piryt to minerał który można spotkać najczęściej. Występuje jako automorficzne kryształy, lub żyłki, czy nieregularne zbite skupienia. Największe ze spotykanych kryształów, wykształcone w formie mniej lub bardziej regularnych sześcianów osiągaj do 1,5 cm długości krawędzi. Powierzchnie kryształów charakteryzują się metalicznym połyskiem, często też obserwuje się na nich prążkowanie. Żyłki pirytu osiągają do 1,5 cm miąższości, ich przebieg zgodny jest z żyłami aplito – pegmatytowymi. Molibdenit występuje jako drobne wpryśnięcia, lub niekiedy większe skupienia, wykształcone w postaci blaszek, czy łuseczek. Wielkość pojedynczych osobników waha się od kilku do kilkunastu milimetrów, najczęściej ok. 5 mm.
Poza żyłami aplito – pegmatytowymi przejawy okruszcowania pirytem, chalkopirytem oraz molibdenitem spotyka się w różnych partiach granitu. Chalkopiryt występuje tu jako skupienia dochodzące do 1,5 cm wielkości, oraz drobne żyłki do 1 mm grubości pokrywające niekiedy powierzchnie granitu. Barwa chalkopirytu jest na ogół złocisto-słomkowa z delikatnym odcieniem niebiesko-fiołkowym. Molibdenit jest nierównomiernie rozproszony, tworząc niekiedy pokaźne nagromadzenia w skale granitowej. Kryształy molibdenitu maja pokrój blaszkowy, a powierzchnia pojedynczych blaszek przekracza niekiedy 1 cm˛. Niektóre partie granitu w południowej części łomu zawierają nawet 1% tego minerału. Piryt spotyka się bardzo często jako pojedyncze kryształy (często silnie zwietrzałe) luźno rozproszone w skale granitowej, lub drobne żyłki.

Kryształ stilbitu
Kryształ stilbitu (14mm).
Fot. P.Gut

Druzy pegmatytowe mają na ogół kształty elipsoidalne, ułożone są często zgodnie z przebiegiem żył aplitowo – pegmatytowych. W druzach spotyka się niekiedy duże, do kilku centymetrów wielkości kryształy minerałów. Mikroklin jest tu najczęściej spotykanym minerałem, tworzy kryształy o białej barwie, dochodzące do 5 cm wielkości. Ściany kryształów często porośnięte są drobnymi osobnikami albitu. Kwarc jest również często spotykany. Najczęściej są to zadymione, brunatnoczarne kryształy, pokryte chropowatym nalotem, lub przerośnięte epidotem. Z zeolitów bez wątpienia najliczniejszy jest desmin (stylbit) .Tworzy on kryształy o barwie pomarańczowej, żółtomiodowej w postaci snopków lub wiązek, osiągając rozmiary do 1,5 cm. Spotykane są również drobne pojedyncze kryształy pokrywające powierzchnie skaleni i kwarcu.

Grupa kryształów stilbitu
Grupa kryształów stilbitu (pojedyncze osobniki 3-5mm).
Fot. P.Gut

Kalcyt nie należy do często spotykanych. Tworzy nieforemne nagromadzenia do 4 centymetrów wielkości, lub drobne automorficzne kryształy o miodowej barwie. Strzegomit jest minerałem pospolitym. Występuje w postaci drobnych pojedynczych osobników, przechodzących w jednolitą czarną masę. W mniejszych skupieniach cechuje go odcień ciemnozielony oraz pokrój igiełkowy i tabliczkowy, pseudoheksagonalny. Epidot tworzy niekiedy większe nagromadzenia w formie rozetek lub igiełkowych wiązek do 2,5 cm wielkości. Barwa epidotów jest oliwkowozielona lub żółtawa. Poza wymienionymi minerałami czasem można natrafić na amazonit (zielonawa odmiana mikroklinu).

Przypominam, że na teren kamieniołomu można wejść jedynie po uprzednim uzgodnieniu tego z dyrekcją kopalni.